Những điều bạn cần biết về cổ phiếu phổ thông và cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu là đại diện cho quyền sở hữu doanh nghiệp của mỗi cổ đông. Ngày nay, rất nhiều công ty lựa chọn phương án phát hành cổ phiếu nhằm phục vụ cho kế hoạch tăng trưởng của mình. Cổ phiếu phổ thông (Common Stocks) và cổ phiếu ưu đãi (Preferred Stocks) là hai loại cổ phiếu phổ biến trong đầu tư kinh doanh chứng khoán, tuy nhiên, khá nhiều người vẫn còn những thắc mắc về đặc điểm của hai loại cổ phiếu này cũng như những quyền lợi mà nhà đầu tư có được khi đầu tư vào chúng. Bài viết dưới đây hi vọng sẽ đem tới cho các nhà đầu tư những thông tin hữu ích nhằm giải đáp thắc mắc về hai loại cổ phiếu trên, từ đó xây dựng một chiến lược đầu tư hiệu quả.
Cổ phiếu phổ thông là gì?
Cổ phiếu phổ thông là loại cổ phiếu phổ biến nhất trong các loại cổ phần của một công ty cổ phần. Các cổ đông sở hữu loại cổ phiếu này được quyền tự do chuyển nhượng, quyền biểu quyết (1 cổ phiếu tương ứng với 1 phiếu bầu) đối với các quyết định quan trọng của công ty tại Đại hội cổ đông và được hưởng cổ tức theo kết quả kinh doanh và giá trị cổ phiếu mà họ nắm giữ. Trong dài hạn, nhờ sự gia tăng vốn của công ty, cổ phiếu phổ thông thường có lợi thế hơn so với các hình thức đầu tư chứng khoán khác như trái phiếu hay cổ phiếu ưu đãi, với lãi suất khoảng 11-12% một năm. Tuy nhiên, lợi nhuận cao đồng nghĩa với việc cổ phiếu phổ thông thường có độ rủi ro lớn. Trong trường hợp công ty bị phá sản và phải thanh lý, cổ đông phổ thông sẽ không lấy được tiền cho đến khi các chủ nợ, trái chủ và cổ đông ưu đãi đã được thanh toán hết. Vì vậy, để giảm thiểu rủi ro, các nhà đầu tư nên chọn mua cổ phiếu của những công ty được quản lý tốt và có khả năng sinh lời. Tương tự như các loại hình chứng khoán khác, cách phổ biến nhất để mua cổ phiếu phổ thông đó là thông qua các nhà môi giới trọn gói hoặc bán phần.
Những quyền lợi của cổ đông phổ thông
Quyền bỏ phiếu
Các cổ đông phổ thông có quyền bỏ phiếu bầu và quyết định những vấn đề quan trọng mà công ty đang phải đối mặt, bầu ra Hội đồng quản trị chuyên giám sát hoạt động của Ban giám đốc, cũng như tự ứng cử vào các chức vụ quản lý trong công ty. Bên cạnh đó, họ còn có những quyền pháp lý khác nữa như: quyền được kiểm tra sổ sách của công ty khi cần thiết, quyền được yêu cầu triệu tập đại hội đồng cổ đông khi có vấn đề bất thường… Đây là một quyền lợi hết sức quan trọng vì các cổ đông ưu tiên không được quyền bỏ phiếu hay tham gia vào quá trình điều hành, quản lý công ty.
Quyền hưởng cổ tức
Cổ tức là phần lợi nhuận của công ty dùng để trả cho những người chủ sở hữu (cổ đông). Cổ tức thường được trả bằng tiền mặt hoặc cũng có thể được trả bằng cổ phiếu mới. Cổ phiếu phổ thông không quy định mức cổ tức tối thiểu hay tối đa mà cổ đông nhận được. Việc có trả cổ tức hay không, tỷ lệ trả cổ tức là tùy thuộc vào kết quả hoạt động và quy định của mỗi công ty. Càng sở hữu nhiều cổ phiếu, lợi nhuận cổ đông nhận được từ công ty càng lớn. Tuy nhiên, khi một công ty mới thành lập, thường thì cổ đông sẽ không được chia cổ tức mà lợi nhuận đó sẽ được sử dụng để tái đầu tư vào công ty nhằm mục đích tăng trưởng. Thêm vào đó, như đã nói, khi công ty phá sản và thanh lý, cổ đông phổ thông là người cuối cùng nhận được những gì còn lại sau khi công ty đã thanh toán xong cho cổ đông ưu đãi và các chủ nợ khác.
Quyền mua và bán cổ phiếu
Khi công ty phát hành đợt cổ phiếu mới để tăng vốn, các cổ đông phổ thông có quyền được mua trước với giá ưu đãi hơn so với giá thị trường. Cổ đông nắm giữ nhiều cổ phiếu phổ thông nhất sẽ được quyền mua thêm đầu tiên nếu họ muốn duy trì tỷ lệ sở hữu của mình trong công ty.
Ngoài ra, cổ đông phổ thông cũng có thể bán bớt cổ phiếu của mình cho người khác với giá cao hơn. Quyền này cho phép họ kiếm được lợi nhuận khổng lồ và trở nên giàu có nhanh chóng.
Cổ phiếu ưu đãi là gì ?
Cổ phiếu ưu đãi là một phiên bản lai của của cổ phiếu phổ thông và trái phiếu bởi cổ đông ưu đãi cũng có quyền nhận cổ tức giống như cổ đông thường. Thêm vào đó, khi công ty phá sản và thanh lý, cổ đông ưu đãi và trái chủ sẽ được ưu tiên trả nợ trước cổ đông thường. Mặc dù được ưu tiên về mặt tài chính hơn so với cổ phiếu phổ thông, cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi bị hạn chế về quyền hạn với công ty góp vốn như quyền bầu cử và ứng cử tại Đại hội cổ đông, quyền giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của công ty… Ngoài ra, nếu công ty hoạt động tốt, tỉ lệ cổ tức của cổ đông phổ thông sẽ tăng lên trong khi tỉ lệ cổ tức mà cổ đông ưu đãi được hưởng vẫn chỉ giữ ở mức cố định theo như số cổ phiếu mà cổ đông năm giữ và quy định của công ty.
Những quyền lợi của cổ đông ưu đãi
Quyền sở hữu công ty
Giống như các cổ đông phổ thông, các cổ đông ưu tiên cũng có quyền sở hữu công ty bằng cách mua các cổ phiếu ưu đãi thông qua các nhà môi giới.
Quyền được hưởng ưu đãi cho việc chi trả cổ tức
Ưu điểm lớn nhất của các cổ đông ưu tiên đó là họ nhận cổ tức trước các cổ đông phổ thông. Ngay cả khi công ty không kiếm được lợi nhuận, các cổ đông ưu tiên vẫn có quyền nhận cổ tức.
Quyền nhận cổ tức cố định
Khi cổ phiếu ưu đãi được phát hành, cổ đông ưu đãi được chia tỷ lệ cổ tức cố định. Các nhà đầu tư không thích mạo hiểm và rủi ro thường chọn các cổ phiếu ưu đãi vì họ nhận được khoản thanh toán cố định 5% -7% một năm ngay cả khi công ty thua lỗ. Tuy nhiên, quyền này cũng có hạn chế đó là vì tỷ lệ chi trả cổ tức là cố định, các cổ đông ưu tiên không được chia thêm cổ tức trong trường hợp công ty kiếm được lợi nhuận khổng lồ. Lúc này, nắm giữ cổ phiếu phổ thông dường như có lợi hơn.
Quyền được hưởng ưu đãi sau khi thanh lý
Ngay cả khi doanh nghiệp phá sản và thanh lý, sau khi công ty trả hết nợ, các cổ đông ưu đãi được ưu tiên trả cổ tức trước cổ đông phổ thông. Điều này khiến cho các cổ đông phổ thông có nguy cơ không nhận được gì sau khi công ty đã cjan kiệt tài chính vì trả hết các khoản nợ và cổ tức của cổ đông ưu tiên.
Quyền nhận tiền truy thu sau
Nếu một công ty không trả tiền cho các cổ đông ưu tiên trong một năm vì một lý do cụ thể, công ty phải trả cho họ khoản nợ vào năm tới. Đây là một quyền đặc biệt và nó chỉ được hưởng bởi các cổ đông ưu tiên. Các cổ đông phổ thông không được hưởng quyền này. Nếu các cổ đông phổ thông không được thanh toán trong một năm, thì khoản nợ sẽ không được thanh toán trong năm tới.
Nhà đầu tư nên chọn Cổ phiếu phổ thông hay Cổ phiếu ưu đãi?
Câu trả lời sẽ là khác cho mỗi nhà đầu tư khác nhau. Nếu bạn là người thích mạo hiểm và muốn thấy tiền của mình tăng gấp đôi, gấp ba, gấp bốn lần, thì có lẽ bạn nên chọn cổ phiếu phổ thông. Sở hữu cổ phiếu phổ thông sẽ đem tới cho bạn nhiều tiềm năng tăng trưởng tuy nhiên bạn sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro và không được một lợi nhuận cổ tức cố định. Mặt khác, nếu bạn là một người không thích mạo hiểm và muốn hưởng một khoản chi trả cổ tức cố định xứng đáng, bạn nên chọn cổ phiếu ưu đãi.
Có thể thấy, không có câu trả lời đúng hay sai, nên hay không nên cho vấn đề này. Tùy thuộc vào năng lực, cá tính và sở trường, mỗi nhà đầu tư sẽ lên cho mình một chiến lược đầu tư sao cho phù hợp và hiệu quả.
Tìm hiểu thêm về:
Khác biệt giữa Giao dịch Hợp đồng giao dịch tương lai so với giao dịch cổ phiếu
Investing.vn