Tâm lý đầu tư chứng khoán tác động như thế nào đến quyết định của nhà đầu tư?
Để thành công, nhà đầu tư chứng khoán không chỉ cần hiểu biết về tài chính, kinh tế, chính trị hay kinh nghiệm giao dịch mà còn phải nắm bắt và kiểm soát tâm lý trong quá trình đầu tư. Kiểm soát tâm lý cũng là một trong những nguyên tắc quan trọng để nhà đầu tư có thể quản lý được rủi ro của giao dịch. Vậy tâm lý đầu tư chứng khoán tác động thế nào đến quyết định của nhà đầu tư và số tiền mà họ được/mất? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết này.
Đọc thêm: Nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp quản lý rủi ro như thế nào?
Những tâm lý đầu tư chứng khoán sai lầm
Tâm lý bầy đàn
Tâm lý bầy đàn chỉ sự bắt chước lẫn nhau của một nhóm các nhà đầu tư dẫn đến những hành động, quyết định đầu tư được đưa ra theo đám đông. Khi đám đông cùng mua vào một loại cổ phiếu sẽ dễ tạo ra giá ảo, đẩy thị trường lên cao. Ngược lại đối với trường hợp nhà đầu tư lo sợ giá cổ phiếu giảm sẽ dẫn đến tình trạng bán tháo để cắt lỗ. Nguyên nhân của tâm lý bầy đàn xuất phát từ việc nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, không nắm bắt đầy đủ thông tin, tính chuyên nghiệp và kỷ luật chưa cao khi tham gia thị trường.
Tâm lý quá tự tin
Tự tin thái quá là hành vi tâm lý trong đầu tư chứng khoán phổ biến nhất. Nhà đầu tư tự tin quá mức có xu hướng tin rằng họ giỏi hơn những người khác cả về khả năng dự đoán cũng như lựa chọn cổ phiếu tốt. Nhà đầu tư khi quá tự tin thường sẽ không quan trọng việc đa dạng hóa danh mục để giảm thiểu rủi ro. Cũng chính vì thế, họ dễ dàng bị ảnh hưởng bởi các biến động của định giá cổ phiếu cũng như thị trường chung.
Tâm lý sợ thua lỗ
Ngược lại với tâm lý quá tự tin là tâm lý sợ thua lỗ. Việc phải đưa ra quyết định hoặc lựa chọn sẽ đẩy nhà đầu tư vào trạng thái tâm lý lo sợ rằng mình có thể sẽ mắc sai lầm. Yếu tố tâm lý này xuất phát từ việc thiếu tự tin vào bản thân, thiếu kiến thức và kinh nghiệm thực tế trong đầu tư chứng khoán. Tâm lý sợ thua lỗ sẽ khiến nhà đầu tư lưỡng lự và bỏ qua những thời điểm tốt để hành động.
Tâm lý so sánh
Tâm lý so sánh thường xảy ra khi nhà đầu tư thường so sánh kết quả đầu tư của mình với những người xung quanh. Tuy nhiên tâm lý này cần được loại bỏ bởi con đường thành công với đầu tư giá trị rất dài và mỗi nhà đầu tư sẽ thuộc một trường phái đầu tư khác nhau. Tại thời điểm đó, họ có thể đạt mức sinh lời tốt hơn nhiều chúng ta, nếu lòng đố kỵ xuất hiện thì rất dễ khiến ta lạc lối. Warren Buffett có quan điểm, nếu bạn tiếp tục so sánh, bạn sẽ luôn gặp người giỏi hơn mình và chưa kể sẽ có kẻ gian lận trong đó và bạn sẽ luôn là người thua cuộc với tâm lý tức giận.
Cần làm gì để kiểm soát tâm lý đầu tư chứng khoán?
Tạo được thói quen đầu tư chứng khoán với một tâm lý vững vàng là một điều không khó. Nhưng để duy trì được tâm lý giao dịch như vậy, mỗi nhà đầu tư phải nỗ lực và cố gắng rất nhiều để nâng cao kiến thức, tư duy và kỹ năng giao dịch của mình.
Trước khi bắt đầu giao dịch, bạn phải có sẵn một chiến lược giao dịch và bám sát theo chiến lược đó. Hãy kiếm lời từng chút, từng chút một trên thị trường thay vì mong muốn thắng một giao dịch lớn để nhanh chóng trở nên giàu có. Hãy tìm hiểu thật kỹ mọi thứ về thị trường chứng khoán và mã cổ phiếu mà bạn chọn trước khi bắt tay vào kiếm tiền từ nó. Hiểu được cách thị trường hoạt động và di chuyển như thế nào sẽ giúp ta vượt qua sợ hãi, hay lòng tham khi giao dịch. Khi bạn cảm thấy mình đang mù mờ về một lĩnh vực mà bạn không biết rõ kết quả sẽ ra sao, bạn sẽ rất dễ mắc sai lầm. Tuy nhiên, nếu bạn hiểu ngọn ngành, ít nhất là theo một xác suất nào đó, về cách mà thi trường, nhóm ngành dịch chuyển, bạn có thể đưa ra hành động từ những ý kiến khách quan nhất.
Investing.vn