Cách đọc báo cáo tài chính: Hướng dẫn chi tiết cho người mới bắt đầu

Bạn đang quan tâm đến cách đọc báo cáo tài chính để lựa chọn danh mục đầu tư chứng khoán Mỹ hiệu quả? Việc hiểu và phân tích thông tin trong báo cáo tài chính là rất quan trọng đối với nhà đầu tư chứng khoán, giúp họ đưa ra các quyết định đầu tư thông minh. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách đọc và phân tích báo cáo tài chính của các công ty chứng khoán Mỹ một cách đơn giản và dễ hiểu với ví dụ minh họa cụ thể đi kèm.

Xem báo cáo tài chính cổ phiếu mỹ ở đâu

Nếu bạn muốn xem báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ, có thể truy cập vào các trang web chính thức của các sở giao dịch chứng khoán tại Mỹ như:

1. Trang web của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC): SEC là tổ chức quản lý các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ, vì vậy, trang web của SEC là nơi cung cấp nhiều thông tin về báo cáo tài chính và các tài liệu liên quan khác của các công ty niêm yết trên thị trường Mỹ.
2. Các trang web tài chính khác như Yahoo Finance, Google Finance: Những trang web này cung cấp thông tin về các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ và cũng cung cấp báo cáo tài chính của các công ty này.
3. Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm báo cáo tài chính của các công ty ở một số nền tảng giao dịch: Một số công ty môi giới chứng khoán quốc tế thường cung cấp báo cáo tài chính của các cổ phiếu được giao dịch trên nền tảng của họ.

Dưới đây là hướng dẫn xem báo cáo tài chính từ các nguồn kể trên:

Hướng dẫn xem báo cáo tài chính trên Google Finance

Bạn có thể dễ dàng xem báo cáo tài chính trực tiếp trên Google Finance bằng cách:

• Truy cập theo địa chỉ: https://www.google.com/finance/
• Điền tên mã chứng khoán bạn muốn vào ô tìm kiếm
• Kéo xuống dưới tìm mục Finance (Tài chính).

Ở Google Finance, báo cáo tài chính được tóm tắt rất ngắn gọn và dễ hiểu. Nếu bạn là một nhà đầu tư, đọc báo cáo tài chính để tìm cơ hội đầu tư, bạn chỉ cần xem các báo cáo tài chính ở đây vì các số liệu được tóm tắt ngắn gọn và có biểu đồ để bạn theo dõi dễ dàng hơn.

Hướng dẫn xem báo cáo tài chính trên Yahoo Finance

Ở các trang web này, bạn có thể xem báo cáo tài chính đầy đủ tương tự như trên trang web của SEC hoặc xem bảng tóm tắt ngay tại website của các trang này. Cách thực hiện như sau:

Bước 1. Truy cập vào trang web của Yahoo Finance tại địa chỉ https://finance.yahoo.com/.

Bước 2: Nhập tên công ty hoặc mã số chứng khoán của công ty bạn muốn xem báo cáo tài chính vào ô tìm kiếm.

Bước 3: Để xem Báo cáo tài chính đầy đủ như trên SEC, bạn bấm chọn tab Profile. Sau đó tìm báo cáo cần xem tại mục Recent Events ở góc phải màn hình.

Lưu ý, chọn đúng loại báo cáo tài chính cần xem: 10-K (Báo cáo hàng năm) và 10-Q (Báo cáo hàng quý).

Nếu muốn xem báo cáo tài chính trực tuyến ngay trên website Yahoo Finance, chọn tab Finance.

• Lựa chọn báo cáo mình muốn xem: Income Statement (Kết quả kinh doanh), Balance Sheet (Bảng cân đối kế toán), Cash Flow (Lưu chuyển tiền mặt)
• Lựa chọn xem theo Annual (Hàng năm), Quarterly (Hàng quý)

Hướng dẫn xem báo cáo tài chính trên trang web của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC)

Nếu bạn không tin tưởng các số liệu từ Google Finance hay Yahoo Finance, bạn có thể xem báo cáo tài chính của một công ty trên SEC (Securities and Exchange Commission). Đây là nơi cung cấp báo cáo tài chính chuẩn xác nhất vì các công ty niêm yết phải gửi báo cáo về SEC theo quy định. Bạn thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Truy cập vào trang web của SEC tại địa chỉ https://www.sec.gov/.

Bước 2: Chọn mục Filings và nhấp chọn Company Filings Search (Tìm kiếm hồ sơ công ty) ở góc trên bên phải của trang web.

Bước 3: Nhập tên công ty hoặc mã số chứng khoán của công ty bạn muốn xem báo cáo tài chính vào ô tìm kiếm. Sau đó, bấm Search (Tìm kiếm).

Bước 4: Tìm và chọn báo cáo tài chính mà bạn muốn xem theo quý hoặc thường niên ở mục 10-K (Báo cáo hàng năm) và 10-Q (Báo cáo hàng quý).

Bước 5: Kéo xuống phần Mục lục và chọn Financial Statements and Supplementary Data (Báo cáo tài chính và dữ liệu bổ sung).

Bước 6: Đọc từng phần báo cáo tài chính bạn muốn, bao gồm: Báo cáo kết quả kinh doanh (Họ sử dụng thuật ngữ báo cáo hợp nhất), báo cáo thu nhập, bảng cân đối kế toán, báo cáo vốn chủ sở hữu, báo cáo lưu chuyển tiền tệ…

Nếu khả năng đọc hiểu tiếng Anh của bạn không tốt, bạn có thể cài thêm Google Translate, chuyển sang tiếng Việt để dễ dàng hơn trong quá trình Đọc báo cáo tài chính.

Hướng dẫn xem báo cáo tài chính trên Capital.com

Nếu bạn đang giao dịch trên Capital.com, bạn chỉ cần xem các thông tin báo cáo tài chính trong phần “Báo cáo chứng khoán“.

• Đăng nhập tài khoản Capital.com của bạn. Nếu chưa có tài khoản đăng ký theo link dưới đây:

MỞ TÀI KHOẢN GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN MỸ TRÊN CAPITAL.COM NGAY

* Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hướng dẫn sử dụng Capital.com

• Nhấp chọn tab Giao dịch, tìm cổ phiếu bạn muốn xem ở ô Tìm kiếm, sau đó bấm vào ký hiệu Thông tin thị trường vào xem Báo cáo chứng khoán

Cách đọc báo cáo tài chính trong phân tích cổ phiếu Mỹ

Một báo cáo tài chính đầy đủ có rất nhiều báo cáo khác nhau, tuy nhiên, có 3 báo cáo quan trọng nhất không thể bỏ quả khi đọc báo cáo tài chính đó là bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Bài viết dưới đây hướng dẫn bạn cách đọc 3 báo cáo nói trên.

Cách đọc hiểu bảng cân đối kế toán (Balance Sheet) trong báo cáo tài chính

Bảng cân đối kế toán là một bảng tóm tắt tài sản, nợ và vốn chủ sở hữu của công ty tại một thời điểm nhất định. Bảng cân đối kế toán bao gồm 3 phần chính: Tổng tài sản, tổng nợ và tổng vốn chủ sở hữu.

Trong đó, các số liệu trong bảng cân đối kế toán phải luôn đáp ứng nguyên tắc:

• Tổng tài sản = tài sản ngắn hạn + tài sản dài hạn 
• Tổng nguồn vốn = tổng nợ + tổng vốn chủ sở hữu 
• Tổng tài sản = tổng nguồn vốn = nợ + vốn chủ sở hữu. 

Tổng tài sản của bảng cân đối kế toán liệt kê các tài sản của công ty, bao gồm tài sản lưu động (ví dụ như tiền mặt, khoản đầu tư ngắn hạn, phải thu khách hàng, tồn kho…) và tài sản cố định (ví dụ như đất đai, nhà xưởng, thiết bị, phương tiện). Tổng nguồn vốn của công ty bao gồm hai phần trong bảng cân đối kế toán là: Nợ và vốn chủ sở hữu. Phần nợ trong bảng cân đối kế toán bao gồm các khoản nợ ngắn hạn (ví dụ như công nợ phải trả, nợ vay ngắn hạn) và nợ dài hạn (ví dụ như nợ vay dài hạn). Vốn chủ sở hữu của công ty bao gồm vốn góp và lợi nhuận giữ lại.

Để đọc hiểu bảng cân đối kế toán, bạn cần chú ý các số liệu trong từng phần của bảng và sự tương quan giữa các số liệu đó.

• Bảng cân đối kế toán được thiết kế để cân bằng tổng tài sản sẽ bằng tổng số nợ và vốn.
• Trong cùng một ngành, tỷ lệ của các thành phần trong bảng cân đối kế toán phải tương đương nhau.
• Nợ và vốn chủ sở hữu phải có tỷ lệ hợp lý, phù hợp với kế hoạch kinh doanh, sử dụng vốn của doanh nghiệp.
• Ngoài ra, bạn cũng nên chú ý đến các số liệu trong phần tài sản và phần nợ và vốn của bảng cân đối kế toán. Ví dụ, tài sản lưu động của công ty có thể cho thấy mức độ thanh khoản của công ty và khả năng thanh toán nợ ngắn hạn. Nợ dài hạn của công ty có thể cho thấy khả năng trả nợ trong tương lai.

Với các số liệu này, bạn có thể đánh giá tình hình tài chính của công ty và quyết định liệu công ty có đang hoạt động hiệu quả và có khả năng trả nợ hay không.

Ví dụ, nhìn vào bảng cân đối kế toán của Apple năm 2022: Tổng tài sản tăng nhẹ 0,5%, trong khi tổng nợ tăng đáng kể hơn 4,92%. Điều này có thể cho thấy công ty đã phải sử dụng nhiều tài sản để tăng sản xuất và doanh thu, nhưng cũng phải tăng nợ để chi trả các chi phí phát sinh.

Do đó, để đánh giá đầy đủ tình hình tài chính của công ty Apple, cần phải xem xét các chỉ số tài chính khác như doanh thu, chi phí để đánh giá mức độ hợp lý của bảng cân đối kế toán.

Cách đọc hiểu báo cáo kết quả kinh doanh (Income Statement) trong báo cáo tài chính

Báo cáo thu nhập là một trong những báo cáo tài chính quan trọng của doanh nghiệp, thể hiện lợi nhuận hoặc thua lỗ trong một thời gian cụ thể. Bảng kết quả kinh doanh hiển thị các kết quả tính toán đơn giản bắt đầu từ doanh thu trừ đi các chi phí để tính thu nhập ròng (tổng số tiền mà công ty đó kiếm được):

Tổng doanh thu – chi phí hoạt động = thu nhập ròng

Trong một báo cáo kết quả kinh doanh, có 4 phần quan trọng nhất một nhà đầu tư cần quan tâm xem xét là doanh thu, chi phí, và thu nhập ròng và thu nhập trên mỗi cổ phiếu.

• Tổng doanh thu (Total Revenue): là tổng số tiền mà công ty thu được từ hoạt động kinh doanh trong một khoảng thời gian nhất định. Đối với nhà đầu tư, việc quan tâm đến tổng doanh thu của công ty giúp bạn hiểu rõ hơn về khối lượng và quy mô và hiệu quả kinh doanh của công ty.
• Chi phí hoạt động (Operating Expense): Là các chi phí cố định và biến động mà công ty phải chi trả để duy trì hoạt động kinh doanh của mình, bao gồm chi phí sản xuất, chi phí bán hàng và chi phí quản lý. Đối với nhà đầu tư, việc xem xét chi phí hoạt động là quan trọng để đánh giá năng suất của công ty trong việc quản lý và giảm chi phí, từ đó tăng lợi nhuận.
• Thu nhập ròng (Net Income): Là một chỉ số tài chính quan trọng khác mà nhà đầu tư thường xem xét để đánh giá hiệu suất tài chính của một công ty. Thu nhập ròng cho biết số tiền lợi nhuận mà công ty đã kiếm được sau khi trừ đi các chi phí và thuế. Thu nhập ròng càng cao thì cho thấy công ty đang có mức độ sinh lợi cao và khả năng tạo ra tiền thuần từ hoạt động kinh doanh.
• Thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS): Là một chỉ số tài chính quan trọng đối với nhà đầu tư khi quyết định đầu tư vào một công ty. EPS cho biết lợi nhuận sau thuế của công ty được phân bổ cho từng cổ phiếu, tức là số tiền lợi nhuận mà mỗi cổ phiếu đem lại cho cổ đông. Với một nhà đầu tư, EPS càng cao thì càng tốt, vì điều đó cho thấy công ty đó đang tạo ra lợi nhuận tốt và có khả năng tăng giá trị cổ phiếu trong tương lai. Nếu EPS tăng lên do công ty giảm chi phí và không đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để đem lại giá trị mới cho khách hàng, thì việc đầu tư vào công ty đó có thể không có giá trị trong dài hạn.

Báo cáo kinh doanh của công ty Apple cho năm 2022 cho thấy tình hình kinh doanh của công ty đã có sự cải thiện.

• Doanh thu của công ty đã tăng lên 7,79%, điều này cho thấy công ty đang có sự phát triển tốt trong kinh doanh.
• Chi phí hoạt động của công ty cũng tăng lên 16,99%, điều này có thể làm giảm lợi nhuận ròng của công ty. Chi phí tăng cũng là lời giải thích hợp lý cho việc tăng nợ đáng kể của công ty trong bảng cân đối kế toán.
• Tuy nhiên, thu nhập ròng của công ty vẫn tăng lên 5,41%, cho thấy công ty vẫn có khả năng kiểm soát được chi phí hoạt động của mình.
• Bên cạnh đó, thu nhập trên mỗi cổ phiếu của công ty cũng tăng lên 8,91%, điều này cho thấy giá trị của mỗi cổ phiếu của công ty đã tăng lên.

Cách đọc báo cáo lưu chuyển tiền tệ/Dòng tiền (Cash Flow) trong báo cáo tài chính

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow Statement) cung cấp thông tin về lượng tiền mà công ty đã sinh ra và sử dụng trong một khoảng thời gian cụ thể. Bảng lưu chuyển tiền tệ là một công cụ giúp nhà đầu tư nắm được cách vận hành dòng tiền của công ty. Để đọc hiểu bảng lưu chuyển tiền tệ, các nhà đầu tư cần hiểu rõ cấu trúc của bảng, các phần chính của nó và cách thức đọc và phân tích thông tin được cung cấp.

Bảng lưu chuyển tiền tệ thường được chia thành ba phần chính: hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính. Mỗi phần sẽ cho biết số tiền mà công ty đã sinh ra hoặc chi tiêu trong một lĩnh vực cụ thể. Bên cạnh đó, bảng cũng cung cấp thông tin về sự thay đổi của số tiền mặt, và kết thúc bằng dòng tiền tự do trong khoảng thời gian được báo cáo.

Dòng tiền tự do là dố lượng tiền mặt mà doanh nghiệp còn sau khi đã hoàn thành các nghĩa vụ tài chính, chẳng hạn như trả nợ hoặc thanh toán các khoản phải trả.

• Nếu công ty có dòng tiền dương, điều này cho thấy công ty có khả năng thanh toán các khoản nợ và đầu tư vào các dự án mới. Dòng tiền chỉ cần đủ, ổn định, tăng theo kế hoạch kinh doanh, phát triển của doanh nghiệp, không cần quá cao, hay tăng nhiều.
• Nếu dòng tiền âm, điều này có thể cho thấy công ty đang gặp khó khăn tài chính và có thể cần thêm nguồn vốn để duy trì hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, dòng tiền cũng có thể âm tuỳ thuộc vào thời điểm quyết toán và kế hoạch phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên không nên âm quá nhiều và quá lâu. 

Dựa vào báo cáo lưu chuyển tiền tệ của Apple năm 2022, ta có thể có một số nhận định về dòng tiền của công ty này như sau:

1. Tiền từ việc kinh doanh tăng 17,41%: Đây là một điểm mạnh của báo cáo lưu chuyển tiền tệ, cho thấy công ty có khả năng tăng trưởng và tăng doanh thu từ hoạt động kinh doanh.
2. Tiền từ hoạt động đầu tư -53,69%: Cho thấy Apple đã tiêu tốn nhiều tiền để đầu tư vào các hoạt động đầu tư mới hoặc tăng cường đầu tư trong năm 2022.
3. Tiền từ hoạt động tài chính -18,63%: Cho thấy Apple đã chi tiêu nhiều tiền trong hoạt động tài chính, như thanh toán cổ phiếu phổ thông, cổ tức và thanh toán nợ.
4. Thay đổi ròng trong số dư tiền mặt -183,73%: Cho thấy Apple đã tiêu tốn nhiều tiền mặt trong năm 2022. Tuy nhiên, việc này có thể được giải thích bởi các hoạt động đầu tư và tài chính nêu trên.
5. Dòng tiền tự do tăng 23,09%: Đây là một điểm mạnh của báo cáo lưu chuyển tiền tệ, cho thấy Apple đã tạo ra dòng tiền tự do tích cực trong năm 2022, giúp công ty có thể tiếp tục đầu tư hoặc thanh toán tiền cho cổ đông.

Tóm lại, báo cáo lưu chuyển tiền tệ của Apple năm 2022 tổng thể cho thấy công ty có tiềm năng tăng trưởng và tạo ra dòng tiền tự do tích cực.

Một số lưu ý khi phân tích báo cáo tài chính

Để đọc và phân tích báo cáo tài chính một cách chính xác và hiệu quả hơn, bạn cần lưu ý một số điểm sau để đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn:

• Trước khi đọc và phân tích báo cáo tài chính của một công ty, bạn cần xem xét tổng quan về công ty và thị trường để hiểu rõ hơn về ngữ cảnh kinh doanh của công ty: Lĩnh vực hoạt động, các sản phẩm hoặc dịch vụ chính, vị trí của công ty trong ngành, kích thước thị trường và tiềm năng tăng trưởng của thị trường…
• Phân tích báo cáo tài chính của công ty trong khoảng thời gian dài hơn một năm để có thể đánh giá rõ ràng hơn về tình hình tài chính của công ty.
• Không nên đánh giá một báo cáo tài chính đơn lẻ mà cần phải xem xét nhiều báo cáo khác nhau để có cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của công ty.
• Cần phải xem xét tình hình kinh doanh của công ty và các yếu tố bên ngoài như tình hình kinh tế, chính trị, xã hội để đưa ra những quyết định đầu tư chính xác.
• Nên tìm hiểu và đọc các báo cáo tài chính của các công ty trong cùng ngành hoặc cùng lĩnh vực để so sánh và đưa ra quyết định đầu tư chính xác.
• Cần cập nhật liên tục và theo dõi tình hình tài chính của công ty để có thể thay đổi quyết định đầu tư của mình khi cần thiết.
• Sau khi phân tích báo cáo tài chính và xem xét các yếu tố khác, bạn có thể đưa ra quyết định đầu tư vào cổ phiếu của công ty đó. Nếu bạn nhận thấy rủi ro đầu tư thấp và tiềm năng sinh lợi cao, bạn có thể đầu tư vào cổ phiếu đó. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy rủi ro đầu tư cao và tiềm năng sinh lợi thấp, bạn có thể từ chối đầu tư.

Phần kết luận

Trên đây là một số thông tin cơ bản về cách đọc và hiểu báo cáo tài chính của các công ty, giúp các nhà đầu tư cổ phiếu có thể đưa ra quyết định đầu tư thông minh và hiệu quả. Bên cạnh các số liệu trong báo cáo tài chính, cần xem xét các khía cạnh khác như các xu hướng của thị trường và các tin tức, yếu tố địa chính trị kinh tế ảnh hưởng đến doanh nghiệp, xu hướng ngành, …
Một doanh nghiệp có sự cân đối trong các báo cáo tài chính được đánh giá tốt hơn. Việc một doanh nghiệp có quy mô lớn chưa chắc đã là một doanh nghiệp tốt.

Investing.vn